Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia 2015
Zgodnie z informacjami podawanymi przez Służbę Celną od 1 stycznia do 15 października 2015 r. doszło do zatrzymania 23 305 automatów do gier.
Wzmożona akcja wymierzona przeciwko naruszeniom ustawy o grach hazardowych nie dziwi, jeśli weźmie się pod uwagę, iż organizowanie gier hazardowych na automatach bez wymaganego zezwolenia zostało wskazane jako obszar zagrożenia w przygotowanym przez ministra spraw wewnętrznych Programie przeciwdziałania i zwalczania przestępczości gospodarczej na lata 2015-2020.
Ustawa z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz.612 ze zm.; dalej: u.g.h.) w art. 89-91 sankcjonuje niezgodne z prawem urządzanie gier na automatach karami finansowymi. Między innymi karze podlega urządzający gry hazardowe bez koncesji lub zezwolenia, bez dokonania zgłoszenia lub bez wymaganej rejestracji automatu lub urządzenia do gry i urządzający gry na automatach poza kasynem gry. Niezależnie od tej podstawy odpowiedzialności organy celne coraz częściej sięgają po przepisy Ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2013 r.,poz. 186; dalej: k.k.s.). Zgodnie z art. 107 § 1 k.k.s., kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządza lub prowadzi grę losową, grę na automacie lub zakład wzajemny, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Przepis art. 107 § 1 k.k.s. ma charakter blankietowy, bowiem w opisie znamion czynu zabronionego odwołuje się do norm innego aktu prawnego – ustawy o grach hazardowych. Jednakże stosowanie przepisów tej ustawy wciąż nastręcza wiele problemów. Już sam fakt stosowania administracyjnej kary finansowej i kary przewidzianej w przepisach karno-skarbowych wzbudza pewne wątpliwości. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 6 marca 2012 r. (sygn. akt: II SA/Bk 871/11) stwierdził, że: „w przypadku ukarania lub skazania osoby fizycznej za czyn zabroniony w rozumieniu art. 107 k.k.s. nie jest prawnie dopuszczalne wydanie decyzji o nałożeniu kary pieniężnej na podstawie art. 89 ust. 1 u.g.h. za zachowanie stanowiące naruszenie tego przepisu, jeżeli zachowanie to jest tym samym, które zostało już poddane prawnokarnej ocenie w postępowaniu karnoskarbowym. W takim przypadku ustalenie kary pieniężnej w postępowaniu administracyjnym stanowi o naruszeniu zawartej w art. 2 Konstytucji RP zasady demokratycznego państwa prawnego oraz zasady proporcjonalności. Nie jest zatem możliwe wymierzenie kary pieniężnej za urządzenie gry hazardowej bez koncesji lub zezwolenia albo urządzenie gry na automacie poza kasynem gry, jeżeli uprzednio pociągnięto tę samą osobę fizyczną do odpowiedzialności za czyn zabroniony jako przestępstwo (albo wykroczenie) skarbowe.
Jednak wobec zapadłego 21 października 2015 r. wyroku TK w sprawie o sygnaturze akt P 32/12, ws. pytania prawnego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, można spodziewać się wzmożonych działań Służby Celnej na tym polu. W wyroku tym TK wskazał bowiem, że art. 89 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 u.g.h. w zakresie, w jakim zezwalają na wymierzenie kary pieniężnej osobie fizycznej, skazanej uprzednio prawomocnym wyrokiem na karę grzywny za wykroczenie skarbowe z art. 107 § 4 k.k.s., są zgodne z wywodzoną z art. 2 Konstytucji RP zasadą proporcjonalnej reakcji państwa na naruszenie obowiązku wynikającego z przepisu prawa.
17 września 2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał szereg orzeczeń, które mogą wpłynąć na strategię organów celnych: II GSK 1695/15, II GSK 1615/15, IIGSK1605/15, II GSK 1707/15, II GSK 1604/15, II GSK 2026/15, II GSK 1711/15. Większość tych orzeczeń dotyczy kwestii właściwej interpretacji przepisów przejściowych ustawy o grach hazardowych oraz właściwego ustalenia stanu faktycznego i prawnego.
Zgodnie bowiem z art. 129 ust 1 u.g.h. działalność w zakresie gier na automatach o niskich wygranych oraz gier na automatach urządzanych w salonach gier na automatach na podstawie zezwoleń udzielonych przed dniem wejścia w życie ustawy jest prowadzona, do czasu wygaśnięcia tych zezwoleń, przez podmioty, którym ich udzielono, według przepisów dotychczasowych, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Zgodnie zaś z ustępem trzecim tego artykułu przez gry na automatach o niskich wygranych rozumie się gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych o wygrane pieniężne lub rzeczowe, w których wartość jednorazowej wygranej nie może być wyższa niż 60 zł, a wartość maksymalnej stawki za udział w jednej grze nie może być wyższa niż 0,50 zl. W myśl art. 141 u.g.h. w odniesieniu do organizowania zgodnie z art. 129140 tej ustawy: 1) gier na automatach w salonach gier na automatach, 2) gier na automatach o niskich wygranych w punktach gier na automatach o niskich wygranych; – nie stosuje się art. 89 ust. 1 pkt 2 u.g.h.
Warto odnotować stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wyrażone w wyroku z 17 lipca 2013 r. (sygn. akt: I SA/Po 107/13), w sprawie wszczętej ze skargi spółki handlowej na decyzję Dyrektora Izby Celnej w przedmiocie kary pieniężnej za urządzanie gier na automacie poza kasynem gry. Sąd stwierdził: organ odwoławczy nie wziął pod uwagę, że art. 89 ust. 1 pkt2 u.g.h. odwołuje się do przepisu technicznego ustawy, które w wyniku braku notyfikacji nie obowiązują w polskim systemie prawnym. Przepisy takie jak art. 14 ust. 1 u.g.h. nie mogą być stosowane przez polski wymiar sprawiedliwości. Skarga zasługiwała więc na uwzględnienie przede wszystkim z uwagi na naruszenie art. 8 ust. 1 w zw. z art. 1 pkt 11 Dyrektywy 98/34/WE w zw. z § 4, § 5, § 8 i § 10 w zw. z § 2 pkt la, 2, 3, i 5 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. W sprawie tej Sąd uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Celnego. NSA w wyrokuz 17 września 2015 r. (II GSK. 2026/15) oddalił skargę kasacyjną na ten wyrok.
Należy również zwrócić uwagę na niepokojącą tendencję do rozszerzającej interpretacji pojęcia „urządza”. Niejednokrotnie organy celne uznają wynajmujących część powierzchni lokalu jako osoby urządzające gry na automatach. Z samego faktu wynajęcia kilku metrów kwadratowych lokalu nie powinno się wywodzić, iż przedsiębiorca dopuścił się urządzania gier hazardowych. Do każdej sprawy należy podchodzić indywidualnie, zbadać całokształt okoliczności. Przeprowadzenie wyczerpującego postępowania dowodowego jest konieczne w celu dojścia do prawdy obiektywnej.
Pomimo upływu już ponad pięciu lat od czasu, kiedy zaczęła obowiązywać ustawa z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, walka organów celnych z nielegalnym hazardem wciąż trwa, choć już nie przy takim zainteresowaniu mediów, jakie towarzyszyło wprowadzeniu tej regulacji do porządku prawnego. Walka z Jednorękimi bandytami” uzasadniana była negatywnymi skutkami społecznymi spowodowanymi łatwym dostępem do hazardu i ograniczeniem zjawiska „prania pieniędzy”, a przez to i „szarej strefy”. Organy władzy publicznej nie powinny jednak kierować się zasadą – cel uświęca środki. Działania Służby Celnej nie powinny negatywnie wpływać na zaufanie obywateli do organów państwa. Niestety w środowisku można zaobserwować niepewność – co jest zakazane, a co dozwolone. Organy celne powinny bardziej skoncentrować się na aktywnej polityce informacyjnej, na pouczaniu przedsiębiorców niż na ich karaniu. Podstawą relacji między władzą publiczną a obywatelami powinno być zaufanie, a nie niepewna groźba sankcji karnych.
Źródło: „Paliwa Płynne”
zal_pl
22/12/2015