[NSA] Hazard w sądach administracyjnych w 2015 roku

Ostatnia aktualizacja: 21 lutego 2024

Naczelny Sąd Administracyjny wydał coroczną informację o działalności sądów administracyjnych. W obszernej publikacji podsumowany jest rok 2015 w kontekście orzecznictwa.

W związku z zapowiadaną uchwałą 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, która ma zostać podjęta już maju tego roku (czytaj: „[NSA] Uchwała dotycząca kar za automaty zostanie podjęta w maju”) warto przypomnieć sobie jak sądy administracyjne orzekały w sprawach dotyczących gier losowych.

Przepisy przejściowe ustawy o grach hazardowych

Po pierwsze Naczelny Sąd Administracyjny jednolicie orzekał iż przejściowe przepisy ustawy o grach hazardowych nie mają charakteru technicznego z tego względu, że nie mają istotnego wpływu na właściwości oraz sprzedaż produktów (wyrok II GSK 181/14). NSA stwierdził, że dyrektywa 98/34/WE Parlamentu Europejskiego zawiera autonomiczną definicję produktu a zatem produktem nie jest funkcja przypisana urządzeniu lecz właśnie to urządzenie.

W wyroku sąd podkreśla także iż oceny charakteru przepisu art. 135 ust. 2 UoGH, który zabrania zmiany miejsc urządzania gier na automatach należy dokonać w nawiązaniu do poprzednio obowiązującego stanu prawnego. Sąd podkreśla, że poprzednio obowiązująca ustawa o grach losowych również nie przewidywała uprawnienia podmiotu, który uzyskał koncesję do żądania zmiany miejsca urządzania gier a zagadnienie to zostało rozstrzygnięte dopiero uchwałą 7 sędziów NSA 3 listopada 2009 roku (II GPS 2/09). W uchwale wyjaśniono, że jest dopuszczalna zmiana decyzji w zakresie miejsca urządzania gier jednakże z ustawy nie wynikało prawo przedsiębiorcy do zmiany miejsca urządzania gier ale też nie było takiego zakazu. Zatem stwierdzono, że brak jest podstaw, aby twierdzić, że zawarty w art. 135 ust.2 UoGH zakaz zmiany zezwolenia w zakresie zmiany miejsca urządzania gier ma istotny wpływ na właściwości i sprzedaż automatów do gier (wyroki: II GSK 1629/15, II GSK 1624/15, II GSK 1628/15, II GSK 1617/15, II GSK 1623/15, II GSK 1-4/14).

Brak notyfikacji przepisów przejściowych ustawy o grach hazardowych nie stoi zatem na przeszkodzie ich stosowania gdyż po pierwsze dotyczą zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie gry na automatach o niskich wygranych, a po drugie zapewniają przez okres przejściowy utrzymanie dotychczasowego stanu w zakresie miejsc urządzania jak i liczby użytkowanych automatów. Przynajmniej w teorii bo jak to wyglądało w rzeczywistości to zapewne wielu z Was doświadczyło na własnej skórze.

Cofnięcie zezwolenia na urządzanie gier na automatach

Kolejną kwestią, którą rozstrzygały sądy administracyjne były sprawy dotyczące cofnięcia zezwoleń na prowadzenie działalności za rażące naruszenie warunków określonych w koncesji (art. 59 pkt 2 UoGH). W wyroku z 21 października 2015 r. II GSK 1625/15 sąd uznał, że do stwierdzenia rażącego naruszenia warunków określonych w koncesji nie jest wystarczające, że określonej dacie warunki te nieodpowiadaną udzielonej koncesji. Ocena spełnienia określonych warunków jest dokonywana w momencie udzielania koncesji lub zezwolenia. Jeśli zatem na skutek okoliczności niezależnych od podmiotu w późniejszym terminie zaistnieją okoliczności, w świetle których warunki te nie są już zachowane nie można stwierdzić, że to podmiot te warunki narusza. Przepis ten dotyczy podmiotów, które otrzymały koncesję lub zezwolenie na podstawie ustawy o grach i zakładach wzajemnych. Regulacja ta również nie należy do przepisów mogących wpłynąć bezpośrednio na obrót automatami.

Cofnięcie rejestracji automatu do gier

W sprawach dotyczących cofnięcia rejestracji automatów prezentowany był pogląd, że rejestracje automatów do gier i automatów do gier o niskich wygranych zachowują ważność do czasu cofnięcia przez naczelnika urzędu celnego. Organ cofający rejestrację jest zobowiązany do przeprowadzenia dowodu z badania sprawdzającego, co stanowi warunek konieczny zwłaszcza, że automaty rejestrowane są również na podstawie opinii jednostki badającej upoważnionej do badań technicznych automatów i urządzeń do gier.

Kary za urządzanie gier na automatach poza kasynem gry

Rozbieżności w orzecznictwie pojawiły się natomiast w odniesieniu do relacji art. 14. ust. 1 UoGH, który mówi iż gry na automatach można urządzać wyłącznie w kasynie gry na podstawie udzielonego zezwolenia z art. 89 ust. 1 pkt. 2, który nakłada karę pieniężną na urządzającego gry bez koncesji, zgłoszenia i rejestracji automatu. W wyroku z 17 września 2015 roku (II GSK 1296/15) NSA odmówił zastosowania przepisu art. 89 ust. 1 pkt 2 uznając, że ma charakter techniczny, gdyż jest sprzężony z art. 14 ust. 1, który został wcześniej uznany przepisem technicznym prze Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznając jednocześnie, że zarzuty kwestionujące zasadność wymierzenia kary pieniężnej zawarte w skardze kasacyjnej stały się bezprzedmiotowe.

Natomiast w wyroku z 24 listopada 2015 roku (II GSK 2053/15) przyjęto, że sankcje art. 89 UoGH dotyczą różnych etapów urządzania gier na automatach. Uzyskanie stosownej koncesji i rejestracji automatu poprzedza rozpoczęcie działalności gospodarczej i warunkuje jej legalność. Oznacza to, że podmiot, który nie legitymuje się tymi dokumentami działa nielegalnie i podlega karze pieniężnej z art. 89 ust. 2 pkt 1 – kara wynosi 100% przychodu z urządzanych gier. Skoro zaś nielegalne urządzanie gier zostało usankcjonowane tym przepisem to należy przyjąć, że kara, o której mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2 dotyczy urządzającego gry legalnie lecz z naruszeniem warunków koncesji lub zezwolenia.

Z kolei w wyroku z 18 września 2015 roku (II GSK 1599/15) przyjął, że art. 89 ust. 1 pkt. 2 UoGH nie jest przepisem technicznym bowiem nie kwalifikuje się do żadnej z grupy przepisów technicznych w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE i o możliwości stosowania bądź konieczności odmowy przesądzają okoliczności konkretnej sprawy i ustalenie stanu faktycznego.

Jeszcze inny pogląd przedstawiono w wyroku z 25 listopada 2015 roku (II GSK 183/14) gdzie podkreślono, że art. 14 oraz art. 89 pozostają ze sobą sprzężone i jako, że TSUE określił art. 14 jako przepis techniczny, który nie został notyfikowany to niezależnie czy uznamy, że art. 89 zostanie oceniony jako techniczny czy też nie to nie można go zastosować. Doprowadziłoby to jednak do sytuacji gdy dany podmiot świadomie bez rejestracji urządza na automacie gry hazardowe. A w takich okolicznościach nie ma podstaw do powoływania się na niestosowalność art. 89 w związku z nienotyfikowaniem art. 14 UoGH. Znajduje to potwierdzenie w stanowisku Trybunału Sprawiedliwości, że nikt nie może powoływać się na normy prawa unijnego w celach nieuczciwych lub stanowiących nadużycie.

Na podstawie: „Informacja o działalności sądów administracyjnych w 2015 roku” Warszawa, 18 kwietnia 2016

Tagi: nsa, Polska, ustawa hazardowa, ustawa o grach hazardowych